Słownik wyrażeń używanych w okolicach SKPB-olskich

Nie raz pewnie byliście proszeni o podanie kanapki z betonem, popijaliście gluta z jednej menażki i dzieliliście się pawiem z gara. Potem szliście przez krzala, kosząc jara do najbliższego pipanta, aby dotrzeć na ześrodkowanie.

Decydujemy się upublicznić tajny słownik slangu przewodników SKPB. Od tej pory nie możecie pomylić jagi z rosochą!

 

 

 

 

NA KONIEC

 

    • akia  - bardziej nowoczesna odmiana toboganu
    • anorak  - długa, zakrywająca uda kurtka, przeciwwiatrowa i  przeciwdeszczowa; dawniej sięgająca aż za kolana 
    • banan  - popularna gra Łodziaków
    • bacówka  - drewniany szałas pasterski; latem wykorzystywany przez górali w czasie wypasu owiec; w innych porach roku nocują w niej wędrowcy
    • baza  - miejsce, w którym nocuje się pod namiotem własnym lub bazowym; prowadzona latem przez zazwyczaj studentów
    • bazowy  - (1) kierownik bazy, (2) namiot zajmowany przez szefostwo bazy
    • beton  - nazwa handlowa: pasztet; ulubiona pokrywa chleba na śniadanie, twarda, brązowa i cienka
    • biomasa  - smaczne żarełko na słodko, najczęściej składające się z zagęszczonego mleka z galaretką
    • blacha kołowa  - trójkątna, metalowa odznaka, którą noszą przewodnicy studenccy; inna dla każdego koła
    • blacha okrągła  - odznaka przewodników beskidzkich; mała jest subtelna, duża jest ciężka
    • bluza  - brązowa koszula używana przez eskapeboli; doskonale maskuje w krzalu; bez względu na długość wyjazdu utrzymuje ten sam kolor
    • bojówki  - spodnie wojskowe z kieszeniami; używane w warunkach polowych przez eskapeboli obojga płci 
    • buły  - mięśnie (ze slangu wspinaczkowego)   (zob. też  mały słownik  slangu wspinaczkowo-jaskiniowego)

up
    • chatka  - małe schronisko turystyczne; zwykle o niewyszukanym standardzie; najczęściej prowadzone przez studentów
    • chatkować  - opiekować się chatką
    • chęchy  - teren nierówny, kamienisty, zakrzalony, mętny orientacyjnie (dziś powiedzenie rzadko spotykane)
    • ciało do ciała  - metoda ogrzewania wychłodzonego człowieka (wykonywana bez oporów w stos. do uczestniczek, niechętnie w stos. do uczestników długo przebywających w górach), wbrew krążącym legendom nie wymaga zdejmowania podkoszulek
    • czerwony polar  - potoczne określenie polara używanego w SKPB Warszawa; na lewym ramieniu widoczny jest biało-czarny pasek; inne koła przewodnickie używają również swetrów lub polarów (nie zawsze jednak czerwonych), ale o innym układzie pasków
    • czołówka  - latarka czołowa; dzięki systemowi pasków pozwala oświetlić wszystko wokół bez konieczności trzymania jej w ręku
    • czołg  - gra integracyjna; polegająca na położeniu osób w rzędzie i przeturliwaniu się osób leżącej skrajnie po jednej stronie na drugą stronę dzięki czemu czołg się porusza; czołg turlając się nie baczy na teren i zazwyczaj kończy się w miejscu mokrym

up
    • dyżurka  - budynek albo pomieszczenie (np. w schronisku) GOPR-u, TOPR-u
    • dziabka  - potocznie w środowisku wspinaczy czekan; dokładnie krótki czekan lub czekanomłotek do wspinaczki w lodzie  (zob. też  mały słownik  slangu wspinaczkowo-jaskiniowego)
    • dziwka - inaczej: utrzymanka lub metresa; metalowe przedłużenie ręki, służące do sięgania po gorące naczynie)
up
    • enercetka  - dokładnie: folia NRC
    • epigaz  - inaczej: bluet; kuchenka składająca się z niewielkiego palnika i wymiennego, jednorazowego pojemnika z gazem
    • eskapebol  - człek dumny, śmiały i rozumny; po zrozumieniu tego co wyżej i niżej napisane, stanie w Twojej wyobraźni jak żywy; patrz: SKPB oraz Kurs przewodnicki
up
    • fajans  - śmieci, miejsce na śmietnik
    • finka  - solidny nieskładany nóż zazwyczaj noszony przy pasku
    • foki  - używane w czasie podchodzenia na nartach, doraźnie przyklejane do ślizgów pasy, zwiększające tarcie narty o śnieg dzięki sztywnym gęstym włosom, ułożonym zgodnie z kierunkiem przesuwania narty; nazwa od futra foki wykorzystywanego niegdyś w tym celu przez  Norwegów; prymitywne foki wykonywano z taśm parcianych, obecnie  stosuje się foki moherowe i syntetyczne 
up
    • gar  - inaczej: kociołek; czarny z zewnątrz; doskonały do gotowania na ognisku; patrz też: jaga, rosocha, gotować na Murzyna
    • glumza  - patrz: paw, nazwa częściej stosowana przez Łodziaków
    • glut  - nazwa handlowa: kisiel; przygotowywany w garze; podawany na ciepło, gęsto i lepko; amatorów znajduje również glut mrożony; patrz też: wkład do gluta; patrz: opis To Mi'ego
    • GOPR  - Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe; dzieli się na grupy: Bieszczadzką, Krynicką, Podhalańską, Beskidzką, Karkonoską, Jurajską; ratownicy GOPR-u pełnią dyżury najczęściej w schroniskach, przy wyciągach itp.; jego pierwowzorem był TOPR
    • goprówka  - (1) turystka łatwo ulegająca czarowi ratowników GOPR-u (i ratownikowi GOPR-u), (2) błędnie o dyżurce GOPR-u
    • gospodarczy  - osoba na obozie odpowiedzialna za wszelkie wspólne dobra, głównie żarcie; podstawowym zajęciem gospodarczego bywa zazwyczaj nerwowe liczenie puszek; patrz też: namiot gospodarczy
    • gotować na Murzyna  - sposób  trzymania gara zawieszonego na jadze nad ogniskiem; możliwy dzięki wykorzystaniu dwóch mężczyzn w roli Atlasów
    • grać w kopańca  - rodzaj gry uskutecznianej zazwyczaj zimą w oczekiwaniu na autobus; zabawa tyleż bolesna dla nieuważnych, co rozgrzewająca
    • granat  - popularna gra polegająca na konieczności padnięcia plackiem tam, gdzie się akurat stoi (najczęściej w kałużę) gry ktoś krzyknie "granat!"; patrz: opis To Mi'ego
    • grzbiet  - rejon góry, gdzie nie spotyka się jarów 
up
    • himalaj  - dawniej nazwa typu buta górskiego prod. polskiej; obecnie potocznie twarde, skórzane buty o masywnej podeszwie
    • horolezka  - mniejsza i zarazem lżejsza siostra dużego plecaka; używana w czasie jednodniowych wycieczek i spacerów 
up
    • igloo  - inaczej kopułka; potoczna nazwa namiotów o charakterystycznym kształcie 
    • iść na azymut  - chodzić dokładnie wg wskazań kompasu, jarem i krzalem, jeśli trzeba; patrz: opis To Mi'ego
    • iść po gradiencie  - iść wzdłuż najbardziej stromego spadku stoku
    • iść na rympał  - iść na wprost, przed siebie bez względu na teren przed sobą
    • iść na szagę  - (z j.ros.) iść na przełaj, bezdrożami
up
    • jaga  - inaczej jadźka; możliwie prosty i wytrzymały drąg; wiesza się na niej gary nad ogniem; opierana jest o rosochy; kluczowo ważna dla przyszłości posiłku jest odpowiednia grubość jagi; patrz też: gotowanie na Murzyna
    • jar  - mała dolina o stromych zboczach; zazwyczaj mokra, błotnista i zakrzalona; miejsce trudno dostępne, ulubione przez eskapeboli; patrz: opis To Mi'ego
    • juwel  - niewielka benzynowa maszynka, obecnie rzadko stosowana; nazwa od niemieckiej firmy, choć na polskim rynku na ogół dostępne były maszynki rosyjskie 
up
    • kibel  - (1) przybytek ulgi fizjologicznej - wyrażenie popularne w języku potocznym pochodzi ze slangu więziennego (XIX/XXw.);  (2) niezaplanowany biwak w kiepskich warunkach, patrz: kiblować
    • kiblować  - czekać, szczególnie na poprawę pogody lub z powodów niezależnych (np. kiblować na dworcu całą noc); zobacz: kibel
    • kondycyjna  - wycieczka w czasie kursu przewodnickiego SKPB; udział w niej polega na wielogodzinnym marszu, najlepiej w śniegu; jej celem jest poznanie własnych możliwości psychofizycznych
    • koryto  - najczęściej wspólne jedzenie; także wezwanie do jedzenia "korytooo!"
    • kosić jara  - inaczej: zwiedzać jara
    • krzal  - bardziej zarośnięta odmiana trasy marszu, zazwyczaj bez widocznych śladów obecności człowieka; miejsce trudne, acz ciekawe; patrz: opis To Mi'ego
    • krzalować  - udać się do punktu docelowego po drodze zwiedzając krzal; patrz: opis To Mi'ego
up
    • lazaret  - grupa osób nie mogąca danego dnia uczestniczyć w kursie przewodnickim lub w rajdzie; przemieszcza się środkami komunikacji autobusowej/samochodowej/pociągowej lub zostaje na noclegu
    • licencja parkowa  - potocznie: upoważnienie wydawane przewodnikom uprawniające ich do prowadzenia grup na terenie danego parku narodowego; jej posiadanie związane jest z  odbyciem stosownych szkoleń 
    • luft  - ekspozycja, przepaść, bardzo stromy teren (ze slangu wspinaczkowego) (zob. też  mały słownik  slangu wspinaczkowo-jaskiniowego)
up
    • Łodziaki  - przewodnicy SKPB Łódź
    • łojenie  - intensywny, często długotrwały, marsz w trudniejszym terenie (np. w krzalu lub poprzez jary); por. iść na rympał
up
    • machawka - kawałek sztywnej płyty plastikowej zastępujący pracę płuc w czasie rozniecania ognia; do tego celu bywa używany również poddupnik (jednak ze znacznie  mniejszą efektywnością)
    • maliny  - krzale, teren trudny do przejścia; także kłopoty, trudności
    • manewry  - (1) sprawdzające orientację w terenie wycieczki w czasie kursu przewodnickiego; (2) zawody, impreza na orientację
    • marynarz  - zabawa służąca wyłanianiu (poprzez odliczanie) jednostki z tłumu; stosowana w sytuacjach dystrybucji dóbr niepodzielnych lub funkcji niepopularnych; występuje w kilku odmianach; patrz: złośliwiec, marynarz z luftem
    • marynarz z luftem  - brutalna forma gry w marynarza, gdzie zwycięzcą może być również "luft" - wtedy łakomy kąsek należy wyrzucić
    • materiał gównotwórczy  - często nieatrakcyjny w smaku produkt spożywczy; np. o pasztecie "Kieleckim" (powiedzenie z początku kryzysowych lat 80-ych)
    • metresa  - patrz: dziwka 
up
    • namiot gospodarczy  - mały namiocik tylko na żarcie (jeśli się biwakowało więcej niż jedną noc w tym samym miejscu); patrz też: gospodarczy
    • niezbędnik  - połączone ze sobą łyżka i widelec; wygodny do noszenia w kieszeni bojówek
    • Niski  - potocznie Beskid  Niski;  na zachód od Bieszczadów
    • NRC  - tzw. "enercetka" - dokładnie: folia NRC; folia aluminiowa używana w sytuacjach awaryjnych; srebrno-srebrna lub lepsza srebrno-złota; pozwala izolować termicznie otulonego w nią człowieka; patrz też:  Porady sprzętowe
up
    • ochraniacze  - inaczej: stuptuty; getry do kolan z nieprzemakalnego materiału; dzięki nim, po przejściu krzalem, kobieta może założyć krótką spódnicę, a jej łydki nadal wyglądają powabnie 
up
    • pałatka  - (z j.ros.) wojskowa płachta (peleryna), którą można było się owijać w razie "kiblowania", używać jej jako obrusa, a także okrycia przed deszczem; z dwóch (lub trzech) pałatek można było zbudować jednomasztowy namiot bez podłogi - ciężka, duża i przemakalna dziś zastępowana przez płachtę biwakową lub folię nrc
    • pasztetorybki  - konserwa o dowolnej zawartości (ale nie mielonka) stosowana na chleb
    • pasztet z dziecka  - (popularny w latach 70. i 80.) pasztet w puszce, dla dzieci, którego zazwyczaj nikt nie kupował, chyba że niczego innego nie było (była to drobno "przeżuta" mieszanka mięsno-warzywna o swoistym smaku, wbrew pozorom często nie był aż taki zły); nazwa pochodzi od wizerunku buzi dziecka na etykiecie; w odmianie z darów spotykane były także "parówki z pani w puszce"
    • paw  - proste danie jednogarowe; pożywne dzięki zmieszaniu wszelkich posiadanych składników żywieniowych (np. ryżu z mięsem i warzywami)
    • pipant  - mniej wyrośnięty i wyraźny kuzyn szczytu; często bez nazwy
    • płachta biwakowa  - chroni nocującego przed deszczem lub śniegiem i wiatrem wszędzie tam, gdzie nie da się rozbić namiotu lub gdy się go nie ma
    • poddupnik  - kawałek karimaty chroniący cenną część ciała przed wilkiem; snobistycznie zwany "underdupiem"
    • podłoga  - układane pomiędzy siedzeniami w przedziale pociągu plecaki, w celu spędzenia podróżnej nocy na wspólnym "łożu"
    • pogoń  - dokładnie: pogoń za blachą, psychopatyczne w formie zawody na orientację: kursanci po przejściach i egzaminach (kursu przewodnickiego SKPB) udowadniają, że żaden teren ani mapa nie wyprowadzą ich w pole, po trafieniu na zakończenie imprezy otrzymują w dowód uznania blachę kołową
    • przejście  - obóz zaliczeniowy kursu przewodnickiego SKPB; wiosną odbywa się w Beskidzie Niskim, latem w Bieszczadach; przejście letnie ma status praktycznego egzaminu do Koła
    • przerwa techniczna  - krótki postój przeznaczony na doraźne naprawy sprzętu; w odmianie hydraulicznej: czas, gdy wszyscy indywidualnie chowają się w krzalu
    • przerwa termiczna  - krótki postój przeznaczony na zdjęcie i schowanie nadmiernej ilości odzieży; stosowana, aby człowiek mógł uszanować swoją stałocieplność
    • pulpa  - patrz: paw 
up
    • ratrak  - "przyjdzie walec i wyrówna", i ubije śnieg na stoku dla zwolenników "boazerii" i innych dech (znaczy się narciarzy)
    • rosochy  - rozgałęzione kije; na wbitych w ziemię rosochach zawiesza się nad ogniskiem jagę, a na niej gara; kluczowo ważna dla przyszłości posiłku jest odpowiednia wysokość rosoch; stosowane alternatywnie do metody gotowanie na Murzyna 
    • rympalić  - zobacz: iść na rympał
up
    • SBN  - Studencka Baza Namiotowa, zobacz: baza
    • shit-machine  - maszynka do gotowania z elektrycznym wiatraczkiem od spodu; nawiew powietrza pozwalał doskonale spalać w niej małe kawałki drewna, szyszki itp.; nazwa pochodzi z okresu wypraw m.in. w Tybet, gdzie za paliwo służyło wysuszone łajno jaków
    • siekiera - przedmiot, którego na równi ze szczotką do zębów i kobietą (nie dotyczy najlepszych przyjaciół), eskapebole nie pożyczają
    • SST  - Studencka Stacja Turystyczna, zobacz: chatka
    • szczur  - bez niego herbata nie jest sobą 
    • szturmżarcie  - wysokokaloryczne łatwo przyswajalne jedzenie: różne czekoladki, orzeszki, rodzynki, niekiedy w formie mieszanki (dziś powiedzenie rzadko spotykane)
up
    • ściana  - pionowa część wzniesienia, ulubione miejsce wspinaczy; występuje w górach, w skałkach oraz w formie sztucznej (zob. też  mały słownik  slangu wspinaczkowo-jaskiniowego)
    • ścieżka przewodnicka  - droga lub bezdroże, o którym tylko przewodnik wie, którędy i dokąd prowadzi
    • śladówki  - narty o konstrukcji lżejszej niż zjazdowe z wiązaniami umożliwiającymi unoszenie pięty; stosowane do wędrówek po niższych górach; ich niedoskonałym odpowiednikiem mogą być biegówki
    • śmigło  - helikopter, najczęściej o helikopterze ratowniczym GOPR-u (TOPR-u)
    • śpiewanki  - wspólne śpiewanie turystycznych piosenek przy dźwiękach gitary i nie tylko - np. fletów, łyżek, kubków i "szuraczek" (plastikowych pojemników po filmie wypełnionych czymś sypkim - wydających dobrze słyszalny dźwięk szurania); zamiast ogniska - świeczki, zamiast górskiego krajobrazu - sala gdzieś w jakimś mieście; za to podobna atmosfera
up
    • tobogan  - niskie sanki używane przez ratowników GOPR-u (TOPR-u) do transportowania poszkodowanych
    • TOPR  - Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe powstało w Zakopanem jako górska służba ratownicza; powołana do życia w 1909 r. przez gen. Zaruskiego; zobacz też: GOPR
    • trekking  - rodzaj turystyki; wędrowanie z plecakiem w stosunkowo łatwym terenie (choć czasem w wysokich górach), przy wykorzystaniu popularnego sprzętu; zobacz też:rodzaje turystyki górskie
    • trep  - określenie naszych potężnych butów
      up
    • uprząż  - skomplikowany system pasków służący do zabaw w ścianie przy pomocy liny; w żargonie wspinaczy dolną część określa się mianem dupowsporu  (zob. też  mały słownik  slangu wspinaczkowo-jaskiniowego)
    • utrzymanka  - patrz: dziwka
up
    • wachta  - część uczestników odpowiadająca za przygotowanie posiłków i umycie garów danego dnia
    • wióry  - bywają pakowane w "szczurzą" skórę; patrz też szczur
    • wkład do gluta  - inaczej: wsad do gluta; wszystko to, co w glucie najlepsze
    • wór  - potocznie: plecak; nazwa bardziej adekwatna dla plecaków ze stelażem wewnętrznym
    • wózek alpejski  - jednokołowy wózek stosowany przez ratowników GOPR-u (TOPR-u) do transportu poszkodowanych wszędzie tam, gdzie samochód nie dojedzie (letnia odmiana akii)
    • wypełniacz  - ryż, makaron itp.; składowa ciepłych potraw w górach np. pawia; zapewnia uczucie sytości; unikać jadania bez przypraw patrz też: zamulacz
up
    • zamek  - osoba idąca na końcu grupy w nocy lub w trudniejszym terenie; do jej obowiązków należy niezostawianie nikogo za sobą
    • zamulacz  - ryż, makaron, zwłaszcza nieomaszczony i nieapetycznie podany (dziś powiedzenie rzadko spotykane)
    • ześrodkowanie  - miejsce, gdzie spotykają się wszystkie trasy rajdowe, zazwyczaj z dużym ogniskiem i innymi atrakcjami
    • złośliwiec  - inaczej: złośliwy marynarz; - forma zabawy w marynarza, gdzie osoba, na którą wypadło, wskazuje tego , kto odpada z gry; patrz: opis To Mi'ego
    • zwałka  - gra integracyjna polegająca na rzuceniu się na jedną osobę będącą pod spodem; patrz: opis To Mi'ego

up

tekst: Joasia Adamczyk, Jan St. Baran, Bogdan Bereza-Jarociński, Agnieszka Czarnecka, Zosia Kosiorek, Justyna Szumilak, Adam Leszczyński, Piotr Bielawski, Magda Badowska
Tekst pochodzi ze strony Beskidzkiego Traktu

 

Zachęcamy także do poczytania tekstów To Mi'ego:

Tags: